napis Krakowiaki Sądeckie

O projekcie

Sądecki krakowiak to ludowa forma muzyczna, która w Sądecczyźnie znalazła swoją specyficzną, nie spotykaną gdzie indziej różnorodność, o określonych cechach, które mają charakter identyfikacyjny z tym z regionem. Krakowiak to zarówno melodia jak i zaśpiew (tekst), które mogą istnieć razem jak i osobno. I razem, i osobno może występować zarówno tekst jak i melodia. W każdym przypadku zaśpiew ma prostszą linię melodyczną niż odpowiadająca mu melodia, która zawsze jest popisem wariacyjnym na temat zaśpiewu, okraszonym dodatkowo tzw. przygrywką. W każdym przypadku są formami rozpoznawalnymi i identyfikowanymi z Sądecczyzną.

Istnieją również formy tańca krakowiaków. Każdy, kto w jakikolwiek sposób uczestniczy w kulturze Sądecczyzny opartej o tradycyjne motywy folklorystyczne, ma w swoim repertuarze krakowiaki i umie się nimi „posłużyć”: zaśpiewać, zagrać, odpowiedzieć na zaśpiew Innego czy to śpiewem, czy „odegraną” melodią. Jest to swoisty fenomen tego regionu, który dziś w 2022 r. jest nadal żywy.

Kobieta i 2 mężczyzn na tle wiosennego ogrodu grają na instrumentach
fot. Łukasz Szelec

Fenomen ten – krakowiaki sądeckie – nie został do tej pory opracowany w formie monograficznej. Dlatego powstał projekt „Krakowiaki Sądeckie dobrem kultury polskiej”, który został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: Kultura - Interwencje Edycja 2022 r. Celem projektu jest ukazanie unikatowej wartości krakowiaków sądeckich, na tle kultury lokalnej i ogólnopolskiej.

W ramach projektu zebraliśmy dostępne w archiwach materiały, które zostały uzupełnione badaniami terenowymi, prowadzonymi w różnych częściach Sądecczyzny. Duży wkład w przeprowadzenie badań mieli studenci muzykologii UAM pod naukową opieką doktora Łukasza Smolucha. Na podstawie tych materiałów została stworzona pierwsza strona internetowa o „sądeckich krakowiakach” z której mogą czerpać wiedzę regionaliści, muzykanci i osoby zajmujące się kulturą. Poszerzeniem wiedzy z tej strony jest publikacja „ABC sądeckich krakowiaków”.

Realizację projektu wzięło na siebie Stowarzyszenie „Górale Karpat”, ale nie powiódł by się on, gdyby nie nasi partnerzy którymi są:

  • Instytut Muzykologii UAM,
  • Grupa Regionalna "Michalczowa”,
  • CKiS im. Ady Sary w Starym Sączu.

Serdeczne podziękowania za wsparcie finansowe składamy naszym sponsorom:

  • Zbigniewowi Wojewodzie - Prezesowi firmy „Masspol,
  • Jakubowi Zaskurskiemu z dziennika "Rzeczpospolita”,
  • Zygmuntowi Wojtarowicz,
  • Patrycji Wojtarowicz,
  • Marioli Bukowiec,
  • Krzysztofowi Trybule,
  • Krzysztofowi Podgórskiemu.

Za wsparcie merytoryczne oraz pomoc w gromadzeniu i analizie prezentowanych materiałów chcieliśmy szczególne podziękować:

  • Dyrektorowi Andrzejowi Zarychowi z MCK "Sokół" w Nowym Sączu,
  • Monice Kurzei, Aleksandrowi Smadze i Jadwidze Adamczyk z MCK "Sokół" w Nowym Sączu,
  • Dyrektorowi GOK w Podegrodziu Krzysztofowi Bodzionemu,
  • Sławomirowi Bryniakowi,
  • Muzeum Okręgowemu w Nowym Sączu,
  • Muzeum Etnograficznemu w Krakowie,
  • Regionalnemu Zespołowi "Zasadnioki" z Zasadnego,
  • Regionalnemu Zespołowi "Pogórzanie” z Jastrzębi,
  • Regionalnemu Zespołowi „Bystro Kicora” z Przysietnicy,
  • Regionalnemu Zespołowi  "Dolina Popradu” z Piwnicznej,
  • Janowi Kulak, Kacprowi Kulak, Janowi Baziak, Piotrowi Obrzut, Jakubowi Szwali, Jonaszowi Olesiak.

Kamil Basta, Piotr Kulig
Monika Florek Prezes Stowarzyszenia „Górale Karpat”

Wszelkie prawa zastrzeżone @2022
linkedin facebook pinterest youtube rss twitter instagram facebook-blank rss-blank linkedin-blank pinterest youtube twitter instagram